Kategori: Çocuk Psikolojisi

İnsan hayatının çocukluk dönemi tıpkı bir tohum gibidir. Bütün bir hayat o tohumun filizlenmesi, kök salıp meyve vermesidir diyebiliriz. Fakat bir tohumun sağlıklı bir şekilde meyve verebilmesi için ekildiği toprağın sulanması, hava alması ve yetişmeyi engelleyecek unsurlara maruz kalmaması gerekir. Tohum ve toprak örneğini vermemizin sebebi günlük hayatımızda oldukça kullanılan “çocuk yetiştirme” ifadesinden gelir. Aslında bu ifade ile çocuklar birer bitkiye benzetilir. Fakat çocuğu bitkiden ve diğer insan olmayan başka canlılardan ayıran bir özelliği vardır ki o da bir psikolojiye, başka bir ifadeyle akla ve ruha sahip olmasıdır. Burada ruh diye bahsettiğimiz şeyden kastımız çocuğun ve genel olarak insanın günlük yaşamda karşılaştığı olaylardan etkilenen psişik yapısıdır. Akıl ise o etkilenilen olayların doğrultusunda hareket etmeye öncelik tanıyan fikirlerin üretilmesi olarak ifade edilebilir.

Psikolojinin bir alt dalı olarak çocuk psikolojisi, çocukluk döneminde olan bireylerin ruh sağlıkları, ruh hallerini etkileyen faktörleri ve yetişkinlik dönemine hazırlık mahiyetinde olabilecek çalışmaları üstlenen bir bilimdir. Bizim konumuz olan çocuk psikolojisi söz konusu olduğunda amacı çocuğun ruh sağlığına yararlı olabilecek durumlara yönlendirirken, mevcut ruh halinin de bir çözümlemesini yaparak psikolojik problemleri varsa tespit edip gidermeye çalışmaktır. Bir diğer yönden çocukluk döneminde aşırıya kaçan, kendisine ve bir başkasına zarar veren davranışlardan bulunan bir çocuğun o davranışlarının arkasında ne yattığını, neden böyle davrandığının araştırılması olarak ifade edilebilir.

Psikiyatriste Başvurmadan Ne Yapılabilir?

Bir çocuğun ruh sağlığının korunabilmesi için bir psikoloğa başvurmadan önce anne ve babanın çocuklarına olan tutumlarını gözden geçirmeleri çok önemlidir. Çocuklar öncelikle ilgi ister fakat bu ilgi ne fazla olmalıdır ne de az. Sevildiğini bilmeli fakat bu sevgiyi suiistimal etmemelidir. Bu esasında anne ve babanın sorumluluğudur ve böyle bir sorumluluğun altından kalkabilen ebeveynlerin çocuklarının psikolojisi sağlıklı olacaktır.

Bebeklik ya da çocukluk döneminin gelişim aşamasında, fizyolojik ve psikolojik olarak gelişen çocukların yaşadıkları olumsuz koşullar Çocuk Ruh Sağlığı üzerinde etkiler yaratmaktadır. Bu olumsuzluklar, ebeveynlerden birinin ya da ikisinin kaybı, boşanma sonucu evden bir ebeveynin ayrılması, fiziksel ya da psikolojik istismar, okul ya da ev değişikliği, aileye katılan kardeşlerin varlığı, aile içi şiddet, sevgisiz, ilgisiz büyüme dönemi geçirmek vb. şeklinde sıralamaktadır. Bu tarz olumsuzluklar çocuk üzerinde çeşitli psikolojik sorunlar gösterebilmektedir.

Çocukların Yaşadığı Psikolojik Sorunlar

Çocukların yaşadıkları olumsuz koşullar sonucunda psikolojileri bozulabilir. Bu psikolojik sorunlar; yeme bozuklukları, akranlarıyla iletişim kurmada sorunlar yaşaması, aile bireyleri ile iletişim kuramama, çevre ve okul ile uyum sağlayamamama, davranış bozuklukları, korku ve kaygı hissine kapılma, psikolojik ve fizyolojik gelişim gerilikleri, parmak emme, tırnak yeme, altına kaçırma, kardeşini kıskanma gibi şeklinde karşımıza çıkabilir. Bu tarz sorunlar yaşayan çocukların Çocuk Ruh Sağlığı konusunda uzman olan kişiler tarafından kontrol edilmesi ve tedavi edilmesi gerekmektedir. Çünkü erken tedavi uzun vadede oluşabilecek psikolojik sorunların önüne geçecektir. Aksi halde kişinin ileride soysal hayatı, iş hayatı, gelecekteki aile hayatı tehlikeye girebilir. Kişi, ileride sorumluluk taşıyamama ve çevresindeki kişiler ile iletişim kuramama, kurduğu iletişimi sürdürememe sorunları yaşayabilir.

Çocukların Ruh Sağlığı Sorunları Nasıl Tespit Edilir?

Çocuklara birtakım testler uygulanarak psikolojik sorunları tespit etme de yardımcı olabilir. Bu testler zekâ testleri, kişilik testleri, projektif testler ve nöropsikolojik testler şeklindedir. Bu testler ile ölçme ve değerlendirme yapılır. Çocuğun gelişimi, kişiliği, zekâsı, dikkati, algısı ve duygusal-sosyal tüm özellikleri değerlendirilir. Değerlendirme sonucuna bağlı olarak konulan tanı ile birlikte çocuklara, psikoterapi yöntemleri ile psikolojik yardım uygulanmaya başlanmaktadır. Çocuk Ruh Sağlığı, aile içi olumsuzluklardan ve çevresel faktörlerden etkilenebilir. İleride yaşanabilecek büyük psikolojik sorunların önüne geçmek için erken teşhis ve uygun tedavi ile çocukların psikolojik sorunları çözülebilir.

Çocukların ruh sağlığı anlaşabilmesi için ilk olarak çocuk iyi bir şekilde dinlenmelidir. Çocuk psikolojisinde, çocuğu dinliyormuş gibi yapılmamalıdır. Çünkü çocuklar bunu hemen hissetmektedir. Bir işiniz var ise eğer biraz beklemesini ve onu birazdan dinleyeceğiniz ifade edilmelidir. Çocuk ile iletişime geçerken geçiştirme tabirler ile değil göz teması kurularak konuşulmalıdır.

Çocukların ruh sağlığı Nasıl Anlaşılmaktadır?

Çocukların ruh sağlığını anlayabilmek için mutlaka çocuk ile konuşurken göz göze gelinmelidir. Dikkatle dinlenilmesi onların kendilerini önemli hissetmelerine sebep olmaktadır. Onlarla konuşmaya başlanmadan önce göz hizasında oturabilir ya da kucağınıza alabilirsiniz. Çocuk psikolojisinde, yukarıdan konuşmak onun karşısında bir güç olduğu izlenimini yaratabilmektedir. Konuştuklarını anladığınızı belli etmek amacı ile onay işaretleri verilmelidir. (evet, seni anlıyorum, hı… hı…, demek başınızı sallamak gibi).

Çocuklara Nasıl Davranılmalıdır?

Çocukların ruh sağlığı çocukların özgüven kazanmasında oldukça önem taşımaktadır. İleriki yaşlarında daha dışa dönük ve daha rahat olacaklardır. Bu sebeple çocuklara nasıl davranılacağı oldukça önemli bir eylemdir. Bunun için dikkat edilmesi gereken bazı hususlar vardır. Çocuk psikolojisinde görüşlerinin saygı ile dinlenmesi oldukça önemlidir. Haklı olmadığı bir durum söz konusu olsa bile mutlaka dinlenme hakları vardır. Kendi düşüncelerini, duygularını, tanımalı ve özgür olan bir yerde bunu her daim söyleme hakkının olduğunu bilmeleri gerekmektedir. Kendisini rahat bir şekilde ifade edebilen bir çocuğun kendisine olan güveni daha da artmaktadır. Problemlerini çözmek için kendilerinin çaba göstermesi gerekmektedir. Zorluk yaşadığı durumlarda ise çözümsel davranmak yerine yalnızca ona yol gösterilmesi gerekmektedir. Çünkü çözümünü kendisinin bulabildiğini görmesi ona öz güven kazandırmaktadır. Böylece ileriki yaşlarda herhangi bir sorunla karşılaştıkları zaman kendi kendilerine çözüm üretebilme yeteneklerine sahip olurlar. Buradan da anlaşılabileceği gibi bir çocuğun ileriki hayatı için küçük yaşlardaki psikolojisi son derece önemli olmaktadır.